Geçmişte pek rağbet görmemiş olsa da, son zamanlarda milli işletim sistemimiz Pardus’a yoğun bir ilgi var. Bazı konjonktürel durumların yol açtığı bu ilgi Pardus’un daha yaygın kullanılmasını sağlayabilir. Pardus kullanımının artması ise işletim sistemimizin gelişerek çok daha iyi yerlere gelmesini sağlayacak. Zor ve sıkıntılı bir dönemden geçiyoruz ama bu dönemde yerli ürünlere yönelmiş olmamızın olumlu sonuçları da oluşur inşallah.
Pardus sistemlere geçiş (GÖÇ) ile ilgili bu farkındalık ve bilincin olması ne kadar iyi olsa da apar topar ve plansız bir şekilde yapılacak geçişler birçok sıkıntıya da sebep olabilir. Özellikle geçmişte yaşanan başarısız geçiş projelerini de hatırlayarak adımlar atmalıyız. Bir çok kamu kurumu ve özel sektörde, Pardus sistemlere geçiş projeleri başarısızlıkla sonuçlandı. Çok para ve zaman kaybı oldu. Yeni yapılacak projelerde de başarısız olmamak için, çok sağlıklı bir planlama yapılmalı ve geçiş mutlaka aşamalı olmalıdır.-
Öncelikle bu geçişin kolay bir şey olmadığının bilinmesi gerekiyor. Yılların alışkanlıklarını değiştirmek çok zordur. Değişimin kendisi birçok tepki getirir ve yeni projelere köstek olanlar projelerin başarısını engellerler.
Ayrıca Pardus’a Göç ile ilgili aşağıdaki teknik zorluklar da vardır:
– Var olan yazılımların çoğu Windows işletim sistemi uyumludur. Bazılarının muadili vardır, bazılarının yoktur.
– Merkezi izleme ve yönetim sistemleri genelde Windows işletim sistemi uyumludur.
– Yedekleme sistemleri genelde Pardus/Linux işletim sistemlerini desteklemez.
– Exchange, Microsoft Projects gibi yaygın kullanılan sunucu sistemleri Windows işletim sistemi uyumludur.
– Aktif Dizin (Active Directory) birçok kurumda merkezi yetki erişimi ve politika yönetimi için kullanılıyor.
Bütün bu zorluklara rağmen ülkenin geleceği için Pardus Göç projeleri desteklenmelidir. Başarılı bir Göç mümkündür. Birçok örnek başarılı Göç deneyimi bulunmaktadır. Bazı askeri birimler, birkaç üniversite, belediye, özel sektör firması Pardus sistemlere geçmeyi başardı.
Başarılı bir Linux geçiş projesi için şunlara dikkat edilmelidir.
Tüm bilgisayarlar aynı anda Pardus’e Göç edemez.
Bilgisayarların tamamını Pardus’a geçirmek çoğu kurumda mümkün değildir. Aşamalı bir geçiş planlanmalı ve iki sistem birlikte kullanılabilecek yapılar kurulmalıdır. Mesela bir belediye için üzerinde Autocad, NetCad, PhotoShop çalışan bilgisayarlar Windows işletim sistemi üzerinde çalıştırılmaya devam edilmelidir.
Sunucu ve Kullanıcı Göçleri AYRI zamanlarda yapılmalı.
Sunucuların göçü ile kullanıcı bilgisayarların göçü birbirinden ayrı düşünülmeli ve ayrı zamanlarda yapılmalıdır. İkisi beraber yapıldığında hataları ve tepkileri yönetmek çok zorlaşır ve birçok proje bu nedenle başarısız olmuştur. Mesela mail sunucu olarak Exchange kullanılıyor ise hem Exchange sunucunun hem de kullanıcı bilgisayarlarındaki Windows işletim sistemlerinin aynı anda değiştirilmesi projeyi sıkıntıya düşürecektir.
Güncellenebilir bir sistem düşünülmeli.
Bir sistem güncellenebilir değilse güvensizdir. Kişisel olarak bence Linux işletim sistemleri ilk kurulduklarında Windows işletim sistemlerine göre çok daha güvenlidir. Ama Türkiye’deki çoğu linux sistem, windows sistemlere göre çok daha güvensizdir. Çünkü çoğu kurumda linux sistemler güncellenmemektedir. Kurulduğu gibi kalmakta, linux bilen az olduğu için kimse dokunmak istememektedir. Ancak son birkaç yıl içinde çıkan Shellshock, Heartbleed gibi ciddi linux açıkları nedeniyle birçok linux sistemlere girilebilmektedir. Özellikle birçok kamera ve modemlerde linux işletim sistemi kullanıldığı, ve bu cihazlar genellikle güncellenmediği için ciddi açıklar oluşturmaktadır. Bu nedenle kurulacak Pardus bilgisayarların merkezi olarak otomatik güncellenebileceği bir altyapı baştan mutlaka oluşturulmalıdır. Pardus/Linux sistemlerin güncelleme ile ilgili Windows’a göre bir avantajı vardır: Pardus/Linux sistemler güncelleme yaparken işletim sistemi haricinde kurulu uygulamaları da günceller (Uygulama depodan kuruldu ise). O nedenle merkezi güncellenebilen bir Pardus sistemi diğer sistemlere göre çok daha güvenli olacaktır.
Merkezi Kullanıcı Yönetimi olmalı.
Kullanıcıların birimlerini ve şifrelerini yöneten merkezi bir kullanıcı yönetimi olmalıdır. Diğer türlü kullanıcı bilgisayarı başına giderek şifre ve kullanıcı yönetimi yapılamaz. Ayrıca bir bilgisayarın birden fazla kişi tarafından kullanılması, kullanıcı izlerinin (log) sağlıklı kaydedilebilmesi, ayrılan kişilerin hesaplarının kolay kapatılması gibi ihtiyaçlar nedeniyle merkezi kullanıcı yönetimi elzemdir.
Merkezi kullanıcı yönetimi kullanılırken windows ve linux sistemler için ayrı iki dizin altyapısı mümkün olduğunca kullanılmamalıdır. Hem windows, hem de Pardus sistemlerin aynı dizin altyapısına bağlanabilmesi sağlanmalıdır. Microsoft Active Directory altyapısını uygulamalara entegre kullanan kurumlarda öncelikle Pardus/Linux sistemlerin Microsoft Active Directory’ye entegre çalıştırılması, kullanıcı geçişi bittikten sonraki aşamalarda Samba Directory, LDAP veya Lider Ahenk benzeri sistemlere geçiş yapılması projenin daha sağlıklı ilerlemesini sağlamaktadır.
Merkezi yönetilebilen bir sistem planlanmalı.
Birbirinden bağımsız olarak çalışan çok sayıda kullanıcı bilgisayarı, bilgisayar başına giderek yönetilemez. Mutlaka merkezi bir yönetim sistemi olmalıdır. Diğer türlü her bir bilgisayar serseri mayın gibidir. Merkezi yönetim, izlenebilirlik dışında, kolaylık da sağlar. Örneğin, merkezi yönetim ile, tek işlemle, muhasebe birimindeki tüm bilgisayarlarda Chrome uygulamasını silip yerine Firefox kurabilirsiniz.
İyi bir analiz yapılmalı
Analiz geçiş projesinin önemli aşamalarından biridir. Öncelikle çalışan uygulamalar ve merkezi yönetim sistemleri incelenmeli, geçişe uygun olan ve olmayan yazılımlar ve donanımlar belirlenmelidir. Analiz aşamasında ayrıca Pardus sistemlerde kullanılacak alternatif uygulamalar da belirlenir. Mail programı, PDF okuyucu, İşletim sistemi ekranı için Pardus/Linux işletim sisteminde çok fazla alternatif uygulama bulunmaktadır. Bunlardan kullanıcıların ve kurumun ihtiyaçlarına en uygun olanlar analiz aşamasında belirlenir. Mesela mail için Thunderbird veya Evolution uygulamalarından biri seçilebilir.
Donanım tarafında; hemen hemen her türlü masaüstü ve notebook bilgisayar Pardus/Linux işletim sistemi tarafından desteklenmektedir. Daha çok bazı çevre birimlerinde (Tarayıcı, Yazıcı gibi) sıkıntılar yaşanabilmektedir. Bunların da bir kısmı üçüncü parti sürücü uygulamaları kullanılarak çözülebilmektedir.
(En önemlisi) Sağlıklı bir planlama yapılmalıdır.
Başarılı bir linux geçiş projesi ancak sağlıklı bir planlama ile mümkündür. Planlamada aşama aşama nelerin yapılacağı belirlenmelidir. Analiz, kullanıcı eğitimleri, tekniker eğitimleri, pilot geçiş, birimlerin geçiş planlaması planlama içinde net olmalıdır.
Ayrıca bir Pardus/Linux geçiş projesinde düşünülmesi gereken “root” kullanıcı şifre yönetimi, uzak destek, yedekleme, antivirüs benzeri detay başlıklar da vardır.